Πτυχίο και χωρίς ορκωμοσία

Ο απόφοιτος έχει το δικαίωμα να αρνηθεί τον θρησκευτικό όρκο, ωστόσο είναι υποχρεωμένος να δώσει προσωπική διαβεβαίωση, επικαλούμενος την τιμή και τη συνείδησή του.

«Πράσινο φως» για να μη δίνει θρησκευτικό όρκο ο φοιτητής κατά τη λήψη του πτυχίου εφόσον προβάλλει λόγους θρησκευτικής συνείδησης, ανάβει το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (ΝΣΚ) υπογραμμίζοντας όμως ότι είναι υποχρεωμένος να δώσει ενώπιον των πανεπιστημιακών αρχών την προσωπική του διαβεβαίωση για την προσήλωσή του στις αρχές και στην επιστήμη που διδάχθηκε, με επίκληση της τιμής και συνείδησής του.

Επικαλούμενο τις συνταγματικές διατάξεις για τη θρησκευτική ελευθερία και τη νομολογία ελληνικών αλλά και ευρωπαϊκών δικαστηρίων, το ΝΣΚ επισημαίνει ότι μπορεί να αρνηθεί τον θρησκευτικό όρκο όποιος είναι άθεος ή άθρησκος ή πιστεύει ότι οι αρχές της θρησκείας την οποία πρεσβεύει, δεν του επιτρέπουν τον όρκο. Μάλιστα -κατά το Ευρωδικαστήριο- δεν χρειάζεται να διευκρινίσει καν τον λόγο για τον οποίο δεν επιθυμεί να δώσει όρκο και να αποκαλύψει τις όποιες θρησκευτικές του πεποιθήσεις.

Όμως, από τη στιγμή που η πολιτεία συνταγματικά και νόμιμα έχει προβλέψει την ορκοδοσία των πολιτών σε οποιαδήποτε διαδικασία, δεν μπορεί ο πολίτης να αποφύγει την αντίστοιχη και ισότιμη (από πλευράς συνεπειών) με τον όρκο διαδικασία της προσωπικής διαβεβαίωσης, επικαλούμενος την τιμή και τη συνείδησή του.

Η γνωμοδότηση του ΝΣΚ εκδόθηκε με αφορμή ερώτημα των πανεπιστημιακών αρχών που προέκυψε ύστερα από την άρνηση σπουδαστών να δώσουν τον όρκο που προβλέπεται στην τελετή ορκωμοσίας (καθομολόγηση) για τη λήψη του πτυχίου, με την επίκληση θρησκευτικών λόγων. Ταυτόχρονα, όμως, φοιτητής ζήτησε να πάρει το πτυχίο του ανωμοτί, χωρίς να δώσει ούτε απλή διαβεβαίωση με επίκληση της τιμής και της συνείδησής του.

Στη γνωμοδότηση επισημαίνεται η υποχρέωση του κράτους να σεβαστεί τη θρησκευτική ελευθερία και να εξαιρεθεί από τον θρησκευτικό όρκο. Τονίζεται, όμως, ότι είναι συνταγματικά αποδεκτή η θέσπιση ορκοδοσίας όπου ο νομοθέτης κρίνει σκόπιμο ότι πρέπει να επιβληθεί όρκος, με τρόπο όμως που να μη θίγεται η θρησκευτική συνείδηση.

Έτσι, δεν μπορεί κάποιος να εξαιρεθεί από την υποχρέωση προσωπικής διαβεβαίωσης, όπως ο φοιτητής που πρέπει να πάρει μέρος στη διαδικασία καθομολόγησης αποφοίτου που είναι ειδική τελετή, μονομερής, πανηγυρική, για όποιον αποπεράτωσε επιτυχώς τις σπουδές και με την οποία διαβεβαιώνει την προσήλωσή του στην επιστήμη και στις αρχές που του δίδαξε το Πανεπιστήμιο. Σημειώνεται ότι το θέμα πρέπει να ρυθμιστεί με τους κανονισμούς που θα εκδώσουν τα ΑΕΙ, βάσει του ν. 4009/11.