Φοβίες

Τι είναι και πώς αντιμετωπίζονται;

Ο φόβος ως συναίσθημα είναι συχνό φαινόμενο, αλλά μπορεί να μετατραπεί σε φοβία όταν είναι υπερβολικά έντονος ή όταν μας κάνει να αποφεύγουμε συγκεκριμένες καταστάσεις ή αντικείμενα που μειώνουν την ποιότητα της ζωής μας. Η φοβία είναι ένας υπερβολικός και επανερχόμενος φόβος, ο οποίος είναι ανεξήγητος, ακόμα και για το ίδιο το θύμα. Είναι μια φοβική αντίδραση δυσανάλογη προς την αιτία που την προκαλεί.

Με ποιο τρόπο συντηρούνται οι φοβίες;

Υπάρχουν δύο μηχανισμοί που συμβάλλουν στη διατήρηση των φοβιών. Ο πρώτος είναι αυτό που ονομάζουμε "επιλεκτική προσοχή". Όταν έχουμε την πεποίθηση ότι μία κατάσταση είναι απειλητική, η προσοχή μας εστιάζεται σε μηνύματα από το περιβάλλον που είναι συμβατά με την αντίληψή μας.

Ο δεύτερος μηχανισμός ονομάζεται "αποφυγή". Το άτομο που έχει τη φοβία αποφεύγει συστηματικά την κατάσταση που φοβάται, με αποτέλεσμα να οδηγείται στην υπερεκτίμηση του κινδύνου που διατρέχει αν εκτεθεί στην κατάσταση που φοβάται.

Τα παραπάνω δεν εμποδίζουν το άτομο να κατανοεί ότι ο φόβος του δεν έχει απολύτως ρεαλιστική βάση. Επίσης, η γνώση ότι ο φόβος είναι παράλογος δε σημαίνει ότι τα άτομα που παρουσιάζουν φοβίες δε νιώθουν έντονα συμπτώματα άγχους όταν έρχονται αντιμέτωπα με την κατάσταση την οποία φοβούνται.

Πώς εκδηλώνεται μια φοβία;

Όταν το άτομο που έχει μια φοβία έρχεται ή πρόκειται να έρθει σε επαφή με το αντικείμενο ή την κατάσταση που φοβάται, μπορεί να παρουσιάζει διάφορα δυσάρεστα σωματικά συμπτώματα χωρίς να υπάρχει οργανική αιτία όπως:

• Ταχυκαρδία
• Εφίδρωση
• Τρέμουλο
• Ναυτία, κράμπες στο στομάχι, τάση για εμετό
• Ζάλη
• Συχνουρία
• Κόμπος στο λαιμό
• Δύσπνοια
• «Μυρμήγκιασμα», στα δάκτυλα των χεριών και των ποδιών
• Απότομη πτώση πίεσης - λιποθυμία
• Έντονο κοκκίνισμα (κοινωνική φοβία)

Είδη φοβιών

Εξαιρετικά υψηλός και εντυπωσιακός είναι ο αριθμός των διαφόρων φοβιών που καταγράφονται από το National Phobics Society. Πεντακόσια διαφορετικά είδη φοβιών αναφέρονται κατά αλφαβητική σειρά συμπεριλαμβάνοντας ακόμη και τα πιο απίθανα αντικείμενα φοβικής εκδήλωσης. Σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε ότι οι φοβίες διακρίνονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες:

Κοινωνική Φοβία: Φόβος εξευτελισμού ή αμηχανίας σε κοινωνικές καταστάσεις ή σε περιπτώσεις που το άτομο θα εκτεθεί μπροστά σε ακροατήριο.
Αγοραφοβία: Φόβος να είναι κανείς σε μέρη ή καταστάσεις από όπου η φυγή μπορεί να είναι δύσκολή, ή καταστάσεις στις οποίες το άτομο μπορεί να βρεθεί σε δύσκολη θέση ή αβοήθητο να αντιμετωπίσει τα συμπτώματα του πανικού. Η συγκεκριμένη φοβία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την διαταραχή πανικού.
Ειδική Φοβία: Φόβος συγκεκριμένων καταστάσεων ή αντικειμένων. Η πιο συνηθισμένη μορφή ειδικής φοβίας, είναι η φοβία για τα ζώα ενώ άλλες μορφές ειδικής φοβίας είναι η κλειστοφοβία και η ακροφοβία.

Πως αντιμετωπίζονται οι φοβίες;

Η αντιμετώπιση των φοβιών βασίζεται σε αυτό που ονομάζουμε "έκθεση". Το άτομο υπομένει το άγχος του και έρχεται αντιμέτωπο με την κατάσταση που φοβάται για διάστημα αρκετό ώστε να νιώσει το άγχος του να υποχωρεί. Με αυτόν τον τρόπο αποκτά μία εμπειρία που είναι αντίθετη με την αντίληψή του ότι η κατάσταση που συνδέεται με τη φοβία του είναι όντως επικίνδυνη. Επαναλαμβάνοντας αυτήν την άσκηση πολλές φορές σύντομα η φοβία υποχωρεί. Ωστόσο, για να έχει νόημα η έκθεση, θα πρέπει το άτομο όντως να πιστεύει ότι αν εκτεθεί στην κατάσταση που του προκαλεί φόβο και δε συμβεί τίποτα, τότε όντως ο φόβος του ήταν κάπως υπερβολικός. Σε αντίθετη περίπτωση, απλώς υπομένει με τρόμο τη δυσάρεστη κατάσταση και φυσικά η φοβία του δεν υποχωρεί.

Άλλα άρθρα που μπορείτε να διαβάσετε για τις φοβίες:

http://www.psychfamily.gr

http://fe-mail.gr/pages/posts/sex/sex5214.php

http://news.pathfinder.gr/health/features/phobias.html