Τριάντα χρόνια μετά την εμφάνισή τους, τα βιντεοπαιχνίδια εξακολουθούν να προκαλούν φόβο, δέος, θαυμασμό και φλογερές αντιπαραθέσεις για βία, σεξ, δημιουργία στερεοτύπων, κοινωνική συμπεριφορά και αμφισβήτηση τής πραγματικότητας.
Αν δούμε τον κόσμο, όπως παρουσιάζεται στα παιχνίδια με τις περισσότερες πωλήσεις, βλέπουμε ένα κόσμο, όπου περνάμε το χρόνο μας παίζοντας ποδόσφαιρο ή μπάσκετ, οδηγώντας γρήγορα αμάξια, σκοτώνοντας κάποιον ή καταστρέφοντας μια πόλη. Αυτό συμβαίνει στα δημοφιλέστερα παιχνίδια. Ο κόσμος, όμως, δεν είναι έτσι. Η διασκέδαση είναι η αντανάκλαση τής πραγματικότητας σ΄ ένα παραμορφωμένο καθρέπτη, που αλλοιώνει την αλήθεια αποκαλύπτοντας, όμως, ένα μέρος αυτής.
Ζούμε σ΄ ένα κόσμο, όπου οι κοινωνικές σχέσεις έχουν αλλάξει. Αυτό οφείλεται και στα δίκτυα ανταλλαγής πληροφοριών. Δεν είναι μόνο τα παιχνίδια, αλλά και τα κινητά και το διαδίκτυο και οι ηλεκτρονικές ατζέντες. Όλα οδηγούν στη δημιουργία μιας νέας μορφής σχέσεων ανάμεσα στα άτομα.
Διακριτά είδη βίας
Σε κάποια παιχνίδια πυροβολούμε τον εχθρό, για να τον ακρωτηριάσουμε. Επιλέγεις να τον πυροβολήσεις στο χέρι, μετά στο πόδι και τέλος στο κεφάλι, για να τον εξοντώσεις. Το αίμα πετάγεται και γεμίζει τούς τοίχους. Η εικόνα των νεκρών είναι σύνθετη, ενώ η αντίδραση στον πυροβολισμό είναι πολύ ρεαλιστική. Υπάρχει και η ικανοποίηση τού να πυροβολείς από μακρυά. Μπορείς με το πολυβόλο σου να εστιάσεις με ακρίβεια κι εκεί που βλέπουμε έναν να καπνίζει αμέριμνος, τον πυροβολούμε στο κεφάλι και πετάγεται ένας πίδακας αίματος κι όλο αυτό δημιουργεί μεγάλη ικανοποίηση.
Πρέπει να κάνουμε μια διάκριση ανάμεσα στις θεματικές και τ΄αποτελέσματα των παιχνιδιών. Σε πολλούς δεν αρέσουν τα παιχνίδια με όπλα ή εκείνα, όπου είσαι τρομοκράτης ή ακόμα κι εκείνα, που χτυπάς κόσμο με τ΄αμάξι. Αρνούνται αυτά τα παιχνίδια για ηθικούς λόγους κι έχουν δίκιο. Διαφέρει, όμως, το να λες, ότι ένα παιχνίδι έχει βίαιο αντίκτυπο.
«Όταν παίζω, δηλώνει ένας νέος τής εποχής μας, έχει σημασία για μένα να έχω απορροφηθεί πλήρως, για να δω τι δυνατότητες έχω, να το εξερευνήσω σε βάθος. Το ότι ο σχεδιαστής επέλεξε ένα βίαιο περιβάλλον δεν με προβληματίζει. Το καλύτερο παράδειγμα είναι το GTA 3, που φημίζεται, για το πόσο βίαιο και φρικτό είναι και το οποίο προκάλεσε έντονες αντιδράσεις. Στην Αυστραλία απαγορεύτηκε. Εγώ, όμως, το βρίσκω εκπληκτικό. Είναι πολύ διασκεδαστικό, έχεις απεριόριστες δυνατότητες, μπορείς να κάνεις τα πάντα. Μπορείς να οδηγήσεις, να πατήσεις τούς πεζούς, να παραβιάσεις τα φανάρια. Είναι απλά ένα διασκεδαστικό παιχνίδι με πολλές δυνατότητες και φυσικά καλοστημένο. Κάποτε όμως, άφησαν την αδελφή μου να παίξει κι όταν άρχισε να παίζει, τρομοκρατήθηκα, σοκαρίστηκα, διότι ξαφνικά έβλεπα μόνο την εικόνα. Ήμουν εκτός παιχνιδιού, παρατηρούσα παθητικά. Έλεγα: “Πω πω! Χτύπησε τη γριούλα. Πώς μπόρεσε να κάνει κάτι τέτοιο;”. Θεωρώ, πως όταν παίζεις, η εικόνα έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Από τη στιγμή, που θα περάσει το πρώτο σοκ, δεν σ΄ ενδιαφέρει. Η ουσία τού παιχνιδιού είναι πίσω από την εικόνα.»
Το μέσο προκαλεί την αστάθεια
ή η αστάθεια δημιουργεί το μέσο;
Αν συγκρίνουμε τη βία στα ΜΜΕ μ΄εκείνη στον κόσμο δεν θα βρούμε καμμιά συσχέτιση. Μπορεί να παρατηρήσουμε μια έκρηξη βίας στον κινηματογράφο ή τα παιχνίδια και ταυτόχρονα μείωση τού ποσοστού εγκληματικότητας. Η μόνη σχέση, που παρατηρούμε είναι οι συζητήσεις, που ακολουθούν σχετικά με την έλλειψη ασφάλειας στην κοινωνία και τις οποίες προκάλεσαν οι βίαιες ταινίες. Γιατί η βιομηχανία τής διασκέδασης εμπνέεται απ΄ ευθείας απ΄ό,τι μάς απασχολεί.
Παρατηρούμε επίσης, ότι οι νέες τεχνολογίες δημιουργούνται σε περιόδους κοινωνικής, πολιτιστικής ή οικονομικής μετάβασης. Ένα νέο μέσο εμφανίζεται σε μια συγχυσμένη κοινωνία, για να καλύψει μια νέα ανάγκη δημιουργώντας έτσι ένα αίσθημα αστάθειας. Είναι, όμως, το μέσο, που προκαλεί την αστάθεια ή μήπως η αστάθεια δημιουργεί το μέσο; Αυτό το παράδοξο αντιμετωπίζουν όσοι μελετούν τα μέσα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου